Translate

wtorek, 31 marca 2009

Unia Europejska: jubileusz dyrektywy ptasiej


Pojutrze, 2 kwietnia mija 30-ta rocznica przyjęcia pierwszego unijnego aktu prawnego dotyczącego kwestii przyrody – tzw. dyrektywy ptasiej. Przepisy te są uznawane, jako, jedne z największych osiągnięć europejskiej polityki ochrony środowiska oraz centralnym punktem unijnej strategii na rzecz powstrzymania procesu utraty różnorodności biologicznej.

Dyrektywa ptasia została przyjęta w odpowiedzi na rosnące zaniepokojenie zanikaniem populacji dzikich ptaków w Europie, spowodowanym zanieczyszczeniem, utratą siedlisk oraz niezrównoważoną działalnością człowieka. Uwzględniono w niej również fakt, że dzikie ptactwo, złożone w dużej mierze z gatunków wędrownych, stanowi wspólne dziedzictwo państw członkowskich, a jego skuteczna ochrona wymaga współpracy na szczeblu międzynarodowym.

„Odegrała kluczową rolę w odwróceniu procesu wymierania niektórych najbardziej zagrożonych gatunków ptaków w Europie, przede wszystkim dzięki ustanowieniu sieci obszarów specjalnej ochrony (OSO). Dzięki ukierunkowanym działaniom Unii Europejskiej, rządów krajowych, obrońców przyrody i ochotników na rzecz wprowadzenia jej w życie, przyszłość licznych gatunków ptaków rysuje się obecnie znacznie lepiej. Dotyczy to warzęchy (Platalea leucorodia), bielika zwyczajnego (Haliaeetus albicilla) oraz orła iberyjskiego (Aquila adalberti). Obecnie istnieje prawie 5 000 obszarów specjalnej ochrony obejmujących ponad 10 proc. powierzchni Unii Europejskiej. Stanowią one integralną część sieci ekologicznej Natura 2000. Dyrektywa ptasia jest doskonałą ilustracją podziału odpowiedzialności i współpracy między 27 państwami członkowskimi UE” – czytam w komunikacie z Wydziału prasowego Komisji Europejskiej Przedstawicielstwa w Polsce.

Stavros Dimas, unijny komisarz ds. środowiska, dzisiaj stwierdził m.in.: „Dyrektywa ptasia to jeden z największym sukcesów unijnej polityki ochrony środowiska. Stanowi ona praktyczny przykład naszego zaangażowania na rzecz zachowania światowej różnorodności biologicznej. Oprócz tego, że naturalne piękno ptaków to bezcenna część naszego dziedzictwa naturalnego, są one także zasadniczymi wskaźnikami stanu środowiska. Dzikie ptactwo w Europie odniosło wielkie korzyści z surowych norm ustanowionych w dyrektywie. Istnieją nadal znaczące wyzwania, którym należy sprostać, aby zapewnić długoterminową witalność ptasich populacji Dyrektywa ptasia jest dzisiaj tak samo istotna, jak 30 lat temu, i ma do odegrania kluczową rolę w realizacji polityki dotyczącej różnorodności biologicznej w nadchodzących latach.”

„Trzydzieści lat po przyjęciu dyrektywa ptasia pozostaje najważniejszym unijnym aktem prawnym w zakresie ochrony ptactwa w Europie. Jest również jednym z największych sukcesów, jeśli chodzi o politykę UE w dziedzinie ochrony środowiska. Badanie opublikowane w czasopiśmie Science potwierdziło, że wniosła ona znaczący wkład w powstrzymanie procesu wymierania niektórych najbardziej zagrożonych gatunków ptaków w Europie. Poprawę stanu populacji ptaków, takich jak petrel maderski (Pterodroma madeira), pelikan kędzierzawy (Pelecanus crispus) czy kormoran mały (Phalacrocorax pygmaeus), osiągnięto w znacznym stopniu dzięki wyznaczeniu obszarów specjalnej ochrony (OSO). Sieć prawie 5 000 obszarów specjalnej ochrony obejmuje ponad 10 % powierzchni Europy, a także znaczące przybrzeżne obszary morskie” – informuje Marta Angrocka-Krawczyk z Wydziału prasowego polskiego przedstawicielstwa KE.
Dyrektywa ptasia jest doskonałą ilustracją udanej współpracy międzynarodowej. Kiedy przyjmowano ją w 1979 r., UE składała się zaledwie z dziewięciu państw członkowskich. Obecnie współpraca rozciąga się na obszar rozszerzonej Unii, w 27 krajach. Jednakowe zasady dotyczące ochrony ptaków obowiązują w całej Wspólnocie, a KE ściśle kontroluje ich wdrażanie przez państwa członkowskie, wykorzystując, w razie potrzeby, procedury sądowe związane z naruszeniem przepisów.
W dokumencie unijnym uwzględniono znaczenie współistniejącej z naturą działalności człowieka, np. myślistwa, rybołówstwa i rolnictwa. Znaczna część terenów objętych siecią Natura 2000 pozostanie prawdopodobnie w rękach prywatnych właścicieli, a nacisk będzie kładziony na zagwarantowanie w przyszłości gospodarki zrównoważonej zarówno pod względem ekologicznym, jak i ekonomicznym.

Pomimo osiągniętego postępu, bogata różnorodność awifauny europejskiej, liczącej ponad 500 gatunków dzikich ptaków, poddawana jest w dalszym ciągu poważnej presji. Zgodnie z ostatnimi badaniami naukowymi, proces wymierania w poważnym stopniu dotyczy 43 proc. gatunków ptaków w Europie. Stanowi to wielkie wyzwanie, jeśli chodzi o zakończenie tworzenia sieci Natura 2000, włącznie z jej komponentem morskim.

Europejskie prawne wytyczne są również pomocne w podejmowaniu przez UE zobowiązań na szczeblu międzynarodowym dotyczących ptaków migrujących. Ponieważ wiele gatunków ptaków spędza część życia poza Europą, zasadnicze znaczenie ma współpraca z krajami położonymi wzdłuż szlaków ich wędrówek w celu zapewnienia ochrony niezbędnej dla zachowania zdrowia ptasich populacji.

Stan zdrowia ptaków jest symptomatyczny dla czynników oddziałujących w szerszej skali na różnorodność biologiczną, takich jak zmiany klimatu. Widoczne są już zmiany w rozkładzie niektórych ptasich populacji. Zapewnienie przyrodzie odpowiedniej przestrzeni oraz dostosowanie środków służących zachowaniu ptactwa do zmian klimatu to kluczowe wyzwanie na przyszłość.

Foto: archiwum Andrzej Piskulaka

Na zdjęciach kolejno: Kwiczoł, Bocian

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz